OSB-VUB-toespraak voor ST V 2025

Beste Vrienden van de Vrijheid,

Allereerst wil ik mij verontschuldigen. Als voorzitter van de OSB kan ik deze toespraak niet persoonlijk brengen. De zeer recente geboorte van mijn zoon betekent dat ik dit jaar St V vier tussen de luiers en de flesjes.

Dit geeft mij echter de gelegenheid om de nauwe banden tussen de UAE en de OSB – tussen Franstalige en Nederlandstalige Brusselaars – te benadrukken.

De OSB heeft er vandaag voor gekozen de voorzitter van de UAE te vragen onze toespraak te houden. De ULB en de VUB delen immers dezelfde geestesgesteldheid; wij hebben dezelfde missie: die van het vrij onderzoek. Die van de verdediging van Vrijheid en Waarheid.

En onze vrijheden staan steeds meer onder druk. Wat ogenschijnlijk slechts hinderlijke politieke daden leken voor de uitoefening van onze vrijheden, zijn in werkelijkheid reële bedreigingen geworden. Er is sprake van een hellend vlak. We zien inderdaad steeds meer politieke initiatieven die, op zijn zachtst gezegd, zorgwekkend zijn.

Laten we eerst enkele wetgevende initiatieven bekijken, zoals het wetsvoorstel dat huiszoekingen toestaat om personen die illegaal in het land verblijven, te arresteren. OSB feliciteert overigens de Stad Brussel voor het aannemen van een motie tegen dit wetsvoorstel.

Maar laten we bijvoorbeeld ook eens kijken naar het automatisme dat in Antwerpen is ingevoerd, waarbij elke betoging voor het stadhuis wordt verboden door de creatie van een zogenaamde informele neutrale zone. Deze neutrale zone is niet gemaakt bij reglement of wet, maar slechts “informeel”. De Antwerpse overheid ontsnapt zo vrijwel aan alle rechterlijke controle, omdat een informeel verbod geen formele beslissing kent om aan te vechten.

Het lijkt erop dat er nog meer problemen uit Antwerpen komen. Denk aan onze premier die op 4 september 2025 in Amsterdam expliciet stelde dat voortaan zelfs de koffiemachines op alle kabinetten gehuurd worden. De bedoeling is het ontduiken van de talloze gerechtelijke uitspraken die de staat in asielzaken opliep. Hoewel het bedrieglijk organiseren van onvermogen strafbaar is voor de burger, lijken sommigen zich steeds meer boven de wet te plaatsen.

Conservatieve krachten hebben ook het vuur geopend op het middenveld. Nadat het misdrijf van de kwaadwillige aantasting van het staatsgezag het licht zag, zagen we het wetsvoorstel van minister Quintin. Deze wet zou de uitvoerende macht de bevoegdheid geven om verenigingen die als gevaarlijk worden beschouwd te verbieden . Een belangrijk detail: het ís nu al mogelijk om gevaarlijke verenigingen te verbieden, hoewel hiervoor de tussenkomst van een rechter vereist is.

De rode draad? Een langzame maar systematische uitholling van de liberale rechtsstaat als waarborg voor onze vrijheden, door een beleid dat erop gericht is storende elementen opzij te schuiven.

Laat ons nogmaals terugkeren naar Bart De Wever, die verklaarde geen gevolg te willen geven aan het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof tegen Netanyahu; of aan de Europese Unie, die blijk gaf van inertie, zelfs desinteresse, ten aanzien van de genocide in Palestina en daarmee het internationaal recht heeft gebagatelliseerd.

We kunnen nog wel even doorgaan, want deze lijst is lang. Ze is te lang.

Dus ik kijk vandaag niet naar buiten, maar naar binnen. Ik heb het niet over Trumps schandalige antipolitiek, of Poetins oorlogsmisdaden. Ik houd aan zelfkritiek. We kunnen wel doen alsof de wereld om ons heen verandert, terwijl onze eigen wereld onveranderd blijft. Maar de wereld waarin mijn zoon een paar dagen geleden geboren werd, is niet meer dezelfde.

Willen we een verlicht voorbeeld voor anderen blijven, dan moeten we ook in eigen land een kat een kat noemen. Autoritaire regimes zijn nooit van de ene op de andere dag ontstaan.

Wie zou zich dan kunnen verzetten, dan onze universitaire gemeenschappen? Het antwoord tegen totalitarisme is eigenlijk altijd al onderwijs geweest.

Helaas. Tegelijkertijd hebben diezelfde conservatieve krachten besloten tot rampzalige bezuinigingsmaatregelen in het onderwijs. Vlaanderen laat Brussel los, want Brussel staat Vlaanderen niet meer aan. De bezuinigingen die Brussel en de VUB raken, brengen de missie van de VUB in gevaar.

Wat ons hier in Brussel zal redden, is het besef dat een Brusselaar noch Vlaming noch Waal is. Wat we moeten doen, is samenwerken, wars van onze taalkundige en politieke verschillen, zoals de oud-studentengemeenschappen van onze universiteiten dat doen. Hoewel onze wereld niet onaantastbaar is, zijn onze broederlijke banden dat wel.

Laten we vandaag dus sámen de vrijheid vieren. Maar laten we die morgen ook verdedigen, waar we ook gaan. Vive St V! Leve St V!