Verdwenen eiland Testerep was deel van een eeuwenoud barrière-eilandensysteem

(Foto VLIZ/VUB/Testerep)

Het eindrapport van het vier jaar durende FWO-project Testerep onthult een verrassend rijk verleden van de Belgische kust. Waar vandaag de Noordzee kabbelt, lag duizenden jaren geleden een dynamisch landschap van zandeilanden, getijdengeulen, slikken en schorren, vergelijkbaar met de huidige Waddenzee. Het eiland Testerep, ooit gelegen tussen Nieuwpoort en Oostende, vormde een cruciale schakel in dat barrière-eilandensysteem.

Onderzoekers van de VUB, het VLIZ en de KU Leuven reconstrueerden met boringen, zeebodemscans en dateringsmethoden hoe het kustlandschap zich ontwikkelde. Ze ontdekten dat voor de kust twee oude, begraven getijdengeulen liggen die het bewijs vormen dat Testerep eeuwenlang als barrière fungeerde tussen de zee en achterliggende getijdenbekkens. Ook verder op zee vonden ze zanderige kustafzettingen die wijzen op de vroegere zeewaartse rand van het eiland. Onder de huidige Stroombank, een zandbank die zich rond 700 n.Chr. begon te vormen, bleken die oude afzettingen opvallend goed bewaard.

Aan de landwaartse kant troffen archeologen dikke veenlagen aan, dooraderd met oude geulen. Dat materiaal toont dat achter Testerep een rustig intergetijdengebied lag. In combinatie met de vondsten op zee schetst het onderzoek een duidelijk beeld: minstens vier millennia lang kende de centrale Belgische kust een landschap opgebouwd uit zandeilanden en uitgestrekte getijdenvlakten.

Tussen de 3de en 8ste eeuw n.Chr. begon het eiland geleidelijk te verdwijnen. Waarom, blijft voorlopig onduidelijk. De onderzoekers wijzen op mogelijke veranderingen in stormactiviteit, zeespiegelstijging of sedimentaanvoer. Wel staat vast dat rond 700 n.Chr. de Stroombank ontstond op de restanten van de afkalvende kust. Rond 1200 n.Chr. zijn sporen van ingrijpende erosie duidelijk zichtbaar, onder meer waar oude geulen abrupt werden afgesneden.

(Foto VUB/Testerep)

Het team benadrukt dat dit verleden ook veel zegt over onze toekomst. Hoewel de zeespiegelstijging in het verleden relatief traag ging (gemiddeld 0,7 millimeter per jaar) schoof de kustlijn toch zo’n drie kilometer landinwaarts op in 1500 jaar tijd. “Denken dat de kust nu wel blijft liggen waar ze ligt, zonder iets te doen aan de klimaatopwarming, is een utopie,” zegt projectcoördinator en VUB-archeoloog Soetkin Vervust.

Het Testerep-project biedt beleidsmakers en het brede publiek een wetenschappelijk onderbouwde reconstructie van een verdwenen eiland én een spiegel voor de uitdagingen van vandaag. Het toont dat kustlandschappen altijd in beweging zijn en dat tijdig ingrijpen het verschil kan maken tussen behouden en verliezen.

Lees meer