Leo Apostel wordt 100: “Groei is altijd pijnlijk”

Op 4 september 2025 zou filosoof Leo Apostel honderd jaar zijn geworden. Zijn erfenis blijft opvallend actueel, zeker in een tijdperk waarin technologie en artificiële intelligentie steeds meer ons leven bepalen. Apostel leerde ons dat vooruitgang alleen zinvol is wanneer ze gepaard gaat met rechtvaardigheid en een menselijk kompas.

Filosoof van verbinding

Apostel was geen filosoof die zich beperkte tot abstracties. Hij bouwde bruggen tussen disciplines, wetenschap en ethiek, analyse en engagement. Zijn zoektocht draaide om een “wereldbeeld dat werkt”: een geïntegreerde visie op mens en maatschappij die zowel ruimte laat voor complexiteit als richting geeft aan handelen.

Vooruitgang en rechtvaardigheid

Zijn woorden over automatisering – uitgesproken decennia geleden – klinken nu, in tijden van artificiële intelligentie, nog steeds brandend actueel. Technologie, zo stelde hij, kan bevrijdend werken, maar enkel als rijkdom en kansen eerlijk verdeeld worden. Voor Apostel was vooruitgang dus niet louter technisch, maar bovenal moreel en maatschappelijk.

Humanisme als leidraad

Apostel was een van de grondleggers van het vrijzinnig humanisme in Vlaanderen. Hij zag deze levensbeschouwing als rationeel én warm: gestoeld op kennis, samenwerking en kritisch denken, maar ook sociaal en toekomstgericht. Daarmee gaf hij een blijvende impuls aan de ontwikkeling van een humanistisch wereldbeeld dat mensen uitnodigt om samen verantwoordelijkheid op te nemen.

Blijvende erfenis

Als hoogleraar aan de VUB en UGent, oprichter van het Centrum Leo Apostel en publieke intellectueel, liet hij een rijke erfenis na. Zijn denken moedigt ons aan om cynisme en fatalisme te weerstaan en actief mee te bouwen aan een rechtvaardige, vrije en betekenisvolle samenleving.

Op zijn honderdste verjaardag eren we een denker die zijn tijd ver vooruit was – en die ons ook vandaag nog richting geeft.

Lees meer