Wetenschapsnieuws

Nieuw onderzoek toont hoe de Chicxulubkrater in de Golf van Mexico onverwacht uitgroeide tot een kraamkamer voor het zeeleven — met dank aan een geologisch verwarmingssysteem van jewelste.

Zo’n 66 miljoen jaar geleden maakte een gigantische asteroïde een einde aan het dino-tijdperk. Poef: de niet-vliegende dino’s waren weg, en ook het zeeleven kreeg een stevige klap — 70 procent verdween. Maar onder die verwoesting borrelde iets onverwachts: een nieuw begin.

Een internationale groep wetenschappers, waaronder VUB-AMGC-professoren Steven Goderis en Philippe Claeys, ontdekte dat de Chicxulubkrater (jawel, die van dé impact) niet alleen een litteken was, maar ook een levenslijn. Minstens 700.000 jaar lang functioneerde de krater als een actief hydrothermaal systeem, dat de oceaan boven zich voedde met nuttige stoffen. Resultaat? Zeeleven kreeg een boost die nergens anders ter wereld werd gezien.

Krater als onderwater-spa voor microleven

De studie, gepubliceerd in Nature Communications, baseert zich op een 829 meter diepe boorkern, die in 2016 werd opgehaald uit het hart van de krater. En wat bleek? Door de intense hitte van de inslag ontstond diep onder de zeebodem een soort ondergrondse spa: water cirkelde door de gesmolten aardkorst, warmde op, nam mineralen mee en spuwde ze terug de oceaan in. Zo belandden osmium, mangaan, fosfor en lood in het zeewater — de ideale cocktail voor pioniers zoals nanoplankton om zich bliksemsnel te vestigen.

“Je zou verwachten dat het daar steriel zou zijn na zo'n apocalyptische klap,” zegt Steven Goderis. “Maar het tegenovergestelde gebeurde: het werd een voedingsbodem voor nieuw leven.”

Het geheim zit in osmium (en in slim speurwerk)

Centraal in de ontdekking staat het zeldzame element osmium. Op aarde komt dat nauwelijks voor — maar in meteorieten des te meer. Door de isotopen van osmium te analyseren in de boorkern, konden de onderzoekers vaststellen dat het rechtstreeks afkomstig was van de inslag zelf. Het materiaal werd door het hete water langzaam naar boven gebracht en neergeslagen in de oceaansedimenten.

Zo konden de wetenschappers niet alleen de herkomst van de stoffen, maar ook de levensduur van het systeem inschatten: een indrukwekkende 700.000 jaar. En eigenlijk ging het systeem onder de zeebodem zelfs nog veel langer door.

Kraters als broedkamers — ook op andere planeten?

Voor co-auteur Philippe Claeys past deze ontdekking perfect in zijn levenswerk. Hij onderzoekt al decennialang de link tussen meteorietinslagen en de evolutie van leven op aarde. “We zien inslagen vaak als het einde van iets,” zegt hij. “Maar dit onderzoek toont aan dat ze ook een nieuw begin kunnen betekenen. Dat is niet alleen relevant voor onze eigen geschiedenis, maar ook voor hoe we naar leven op andere planeten kijken.”

Of hoe de klap die de dino’s fataal werd, uiteindelijk mee de weg plaveide voor iets nieuws — misschien zelfs voor ons.