Wetenschapsnieuws

Voor het eerst hebben onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel en Brussels IVF (UZ Brussel) bij een man teelbalweefsel getransplanteerd dat 16 jaar eerder, tijdens zijn kindertijd, was ingevroren voorafgaand aan chemotherapie. Het doel van deze procedure is om de zaadcelproductie te herstellen en zo de vruchtbaarheid te bevorderen. De transplantatie verliep succesvol en de patiënt herstelt goed. Over een jaar zal worden geëvalueerd of er rijpe zaadcellen aanwezig zijn.

Bij jongens die vóór de puberteit een behandeling ondergaan die hun vruchtbaarheid kan schaden, zoals chemotherapie of radiotherapie, kan preventief een stukje teelbalweefsel worden verwijderd en ingevroren. Dit weefsel bevat stamcellen die normaal gesproken vanaf de puberteit zaadcellen produceren. Door het weefsel op latere leeftijd terug te plaatsen, hopen artsen de natuurlijke zaadcelproductie te herstellen.

Tijdens de transplantatie werden vier stukjes weefsel in de zaadbal en vier in de balzak geplaatst. De patiënt zal gedurende een jaar elke drie maanden worden gecontroleerd op zaadcelproductie via bloedafnames, hormoonmetingen, echografie en zaadmonsters. Aangezien de getransplanteerde weefselstukjes niet direct verbonden zijn met de zaadleider, verwachten de onderzoekers niet dat er spontaan zaadcellen in het zaadstaal zullen verschijnen. Voor het vervullen van een kinderwens zal waarschijnlijk medisch begeleide voortplanting nodig zijn.

Na een jaar worden de getransplanteerde weefselstukjes verwijderd en onderzocht om te bevestigen of ze zaadcellen produceren. Tevens wordt een klein stukje weefsel van een andere locatie in de zaadbal genomen om te beoordelen of de zaadcelproductie elders is gestart. Dit biedt een volledig beeld van het effect van de transplantatie.

Dr. Veerle Vloeberghs van Brussels IVF benadrukt dat deze procedure een belangrijke stap is in wetenschappelijk onderzoek naar het veiligstellen van vruchtbaarheid bij kinderen die kanker of andere bloedaandoeningen hebben gehad. Hoewel de behandeling gericht is op het herstel van vruchtbaarheid, kan momenteel niet worden gegarandeerd dat de ingreep succesvol zal zijn of dat hiermee een kinderwens vervuld kan worden.

Levenslange onvruchtbaarheid is een veelvoorkomende bijwerking van chemo- en radiotherapie, vooral bij hoge doseringen bij kinderen vóór de puberteit. In 2002 startte het UZ Brussel als eerste ziekenhuis ter wereld met een klinisch programma voor het bewaren van teelbalweefsel bij jonge kankerpatiënten en patiënten met bloed-, beenmerg- of lymfeklierziekten. Sindsdien hebben ongeveer 141 jongens hun teelbalweefsel laten invriezen voor toekomstig gebruik.

Professor Herman Tournaye, diensthoofd van Brussels IVF, merkt op dat inmiddels een aantal van deze patiënten de leeftijd heeft bereikt waarop ze beginnen te denken aan een kinderwens. Professor Ellen Goossens, hoofd van de onderzoeksgroep 'Biologie van de Testis', voegt daaraan toe dat er gewerkt wordt aan methoden om zaadcellen in vitro te produceren, wat een alternatief kan bieden voor transplantatie, vooral in gevallen waar kankercellen in het weefsel aanwezig zijn.

Lees het volledige artikel hier.